بررسی نظریه توبین-q در سرمایه گذاری مسکن در نقاط شهری ایران

سرمایه گذاری یکی از مهمترین اجزای تقاضای کل است که نقش بسیار تعیین کننده ای در نوسانات اقتصادی و رشد اقتصادی یک کشور ایفا می کند. بر این اساس، از دیرباز نظریه پردازان درصدد تهیه الگویی بوده اند تا بتواند رفتار سرمایه گذاری را تبیین و مهمترین عوامل تاثیر گذار بر آن را شناسایی کنند .از طرفی تصمیم پیرامون سرمایه گذاری با سه مسئله مهم انتظارات، وقفه ها و ریسک روبه رو است که پرداختن همزمان به آن ها برای اقتصاددانان به سادگی مقدور نمی باشد. جیمز توبین در نظریه معروف خود به عنوان توبین-q رفتار سرمایه گذاران را به کمک اطلاعات به دست آمده از بازارهای مالی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.از دیدگاه اقتصاد کلان بخش مسکن پرتحرکترین و پویاترین بخش اقتصاد ایران در چنددهه اخیر بوده است. در اقتصاد ایران در سه دهه اخیر همواره بین 30 تا 40 درصد از کل سرمایه گذارهای کشور در این بخش انجام شده است.هدف این تحقیق بررسی اثر نسبت توبین q بر سرمایه گذاری مسکن ایران می باشد. معادلات تخمین به کمک الگوی خود توضیح برداری با وقفه های گسترده (ardl) و همچنین جهت بررسی شوک ها و تجزیه واریانس از الگوی خود توضیح برداری (var) برای داده های فصلی سال های 86-1370 و با استفاده از نرم افزار, microfit eviews انجام شده است. مدلها در سه دوره مجزا یعنی: کل دوره، دوره رونق و دوره رکود برآورد شده است. همچنین به منظور تخمین سرعت تعدیل مدل پویا به مدل بلندمدت، الگوی تصحیح خطا نیز برآورد گردید.نتایج بیانگر این واقعیت است نسبت توبین- qدر کوتاه مدت و بلندمدت مطابق انتظارات تئوری بزرگتر از یک می باشد یعنی طرف عرضه به تغییرات تقاضا به خوبی واکنش نشان می دهد. این نسبت در بلندمدت بیشتر از مقدار آن در کوتاه مدت می باشد که بیانگر این واقعیت است سرمایه گذاری در ساختمان های مسکونی شروع شده سودآور می باشد. همچنین نسبت توبین- q در دوره رونق و کل دوره بیشتر از یک بوده و نشانگر سودآور بودن سرمایه گذاری در این دوره ها می باشد حال آنکه در دوره رکود سرمایه گذاری مسکن سود آور نبوده و نسبت توبین- q کمتر از یک است